Skip to content

ไขข้อสงสัย Collagen Type II บำรุงข้อเข่าได้จริงหรือไม่

Collagen Type II เป็นโปรตีนหลักที่พบในกระดูกอ่อน หมอนรองกระดูกสันหลังและกระดูกอ่อนบริเวณข้อต่อ ทำหน้าที่รองรับน้ำหนัก ให้ความแข็งแรง และช่วยให้ข้อต่อเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่น Collagen Type II ช่วยบำรุงและเสริมสร้างสุขภาพของข้อต่อ ลดการเสื่อมของกระดูกอ่อน และบรรเทาอาการปวดข้อ จึงนิยมนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์อาหารเสริมเพื่อดูแลภาวะข้อเสื่อมและข้ออักเสบ แต่เคยเป็นหรือไม่กับการรับประทาน Collagen Type II เท่าไหร่ก็ไม่ดีขึ้นจนมีหลาย ๆ คนตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับประสิทธิภาพของการรับประทาน Collagen Type II ว่าได้ผลจริงหรือไม่

สำหรับคำถามนี้ต้องย้อนกลับไปถามผู้บริโภคว่า Collage Type II ที่รับประทานเข้าไปนั้นคุณรับประทานรูปแบบไหนและรับประทานแบบใด เนื่องจากในปัจจุบัน Collagen type II มีหลายรูปแบบ ได้แก่ Hydrolyzed Collagen Type II และ Undenatured Collagen Type II (UC-II®) ทั้งสองตัวต่างเป็น Collagen type II เหมือนกันแต่มีกลไกการทำงานและปริมาณที่รับประทานแตกต่างกัน

Collagen Type II ทั่วไป (เช่น Hydrolyzed Collagen Type II)

เป็นคอลลาเจนชนิดที่ 2 ที่ถูกย่อยสลาย (Hydrolyzed/Denatured) ให้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก โครงสร้างเกลียวสามสายถูกทำลายไป ทำงานโดยการถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายเป็นชิ้นส่วนเล็ก ๆ ในรูปแบบเปปไทด์หรือกรดอะมิโนเพื่อให้ร่างกายนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในการสร้างกระดูกอ่อนขึ้นใหม่ ต้องรับประทานในปริมาณต่อวันที่สูงมาก มักจะอยู่ระหว่าง 2,000 ถึง 10,000 มิลลิกรัมต่อวัน

Undenatured Collagen Type II (UC-II®)

คอลลาเจนชนิดที่ 2 ที่ไม่ผ่านการเปลี่ยนแปลงสภาพ ยังสามารถคงโครงสร้างเดิมไว้ (Undenatured) ซึ่งสกัดจากกระดูกอ่อนอกไก่ภายใต้กระบวนการพิเศษที่อุณหภูมิต่ำและไม่ใช้เอนไซม์ เพื่อคงสภาพโครงสร้างสามชั้น (Triple Helix Structure) ที่สมบูรณ์ใกล้เคียงกับคอลลาเจนในกระดูกอ่อนของมนุษย์ไว้ ทำงานโดยกลไกที่เรียกว่า Oral Tolerization เมื่อรับประทานเข้าไปคอลลาเจนที่ยังคงโครงสร้างนี้จะไปกระตุ้นภูมิคุ้มกันในลำไส้ (Peyer’s Patches) ให้ร่างกายรับรู้และลดการโจมตีหรือการอักเสบต่อคอลลาเจนชนิดที่ 2 ที่เป็นองค์ประกอบของกระดูกอ่อนในข้อต่อของตัวเอง โดยทั้งลดการทำลายคอลลาเจนเดิม เนื่องจาก UC-II ไปยับยั้งเอนไซม์คอลลาจีเนส (Collagenase) ที่ทำหน้าที่ย่อยสลายคอลลาเจนในกระดูกอ่อน ทำให้ลดการอักเสบและปกป้องคอลลาเจนในข้อต่อ และยังส่งเสริมการสร้างกระดูกอ่อนใหม่โดยการทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจดจำ UC-II ว่าเป็นโครงสร้างนี้เป็นมิตรแทนที่จะโจมตีเนื้อเยื่อข้อต่อ ทำให้เซลล์ภูมิคุ้มกันหยุดการโจมตี และกระตุ้นให้เซลล์คอนโดรไซต์ (Chondrocytes) สร้างคอลลาเจนและกระดูกอ่อนมากขึ้น ช่วยลดการทำลายกระดูกอ่อนและลดอาการปวดข้อได้ สามารถรับประทานในปริมาณต่อวันน้อยมาก โดยทั่วไปแนะนำให้รับประทาน UC-II ในปริมาณ 40 มิลลิกรัมต่อวัน เพื่อเสริมสร้างสุขภาพข้อต่อให้แข็งแรงขึ้น

ผลงานวิจัย

จากงานวิจัย “Safety and efficacy of undenatured type II collagen in the treatment of osteoarthritis of the knee: a clinical trial” โดย Crowley และคณะ ที่มีการศึกษาในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมที่หัวเข่าจำนวน 52 คน โดยเปรียบเทียบผลของการรับประทาน UC-II (40 มก./วัน) และ Glucosamine (1,500 มก./วัน) ร่วมกับ Chondroitin (1,200 มก./วัน) ในระยะเวลา 90 วัน พบว่าผู้ป่วยที่ได้รับ UC-II (40 มก./วัน) มีคะแนน WOMAC (ดัชนีวัดความปวด ข้อติด และการทำงานของข้อ) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยา Glucosamine ร่วมกับ Chondroitin โดย UC-II ช่วยลดคะแนน WOMAC รวมได้ 33% ขณะที่ Glucosamine และ Chondroitin ลดได้ 14%  จึงมีข้อสรุปว่า UC-II มีประสิทธิภาพในการลดอาการปวดและเพิ่มฟังก์ชันของข้อเข่าได้ดีกว่าการใช้ Glucosamine ร่วมกับ Chondroitin

ตัวชี้วัดการลดลงในกลุ่ม UC-II
(40 มก./วัน)		การลดลงในกลุ่ม G+C
(1500 มก. + 1200 มก./วัน)
WOMAC Score (รวม)33%14%
VAS Score (ความปวด)40%15.4%
Lequesne’s Functional Index20%6%
*WOMAC (Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index): แบบประเมินที่ใช้ประเมินความรุนแรงของอาการปวด ข้อแข็ง และสมรรถนะทางกายในผู้ป่วยโรคข้อเสื่อมบริเวณสะโพกและเข่า
*VAS (Visual Analog Scale): วัดระดับความปวด
*Lequesne’s Functional Index (LFI): วัดความสามารถในการทำกิจกรรมประจำวัน

สรุปได้ว่า Collagen Type II สามารถบำรุงข้อเข่าได้จริง แต่แนะนำให้เป็นรูปแบบ UC-II (Undenatured Collagen Type II) ที่มีงานวิจัยรองรับว่ามีประสิทธิภาพในการลดอาการปวดและลดการเสื่อมของข้อต่อ โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม ด้วยกลไกการทำงานที่แตกต่างและใช้ปริมาณน้อยกว่ามาก ดังนั้นถ้าคุณกำลังมองหาอาหารเสริมที่เป็นตัวช่วยในการบรรเทาอาการปวดข้อและชะลอการเสื่อมของข้อเข่า แนะนำให้เลือกรับประทานในรูปแบบ UC-II (Undenatured Collagen Type II)

เอกสารอ้างอิง

1. Crowley DC, Lau FC, Sharma P, Evans M, Guthrie N, Bagchi M, Bagchi D, Dey DK, Raychaudhuri SP. Safety and efficacy of undenatured type II collagen in the treatment of osteoarthritis of the knee: a clinical trial. Int J Med Sci. 2009 Oct 9;6(6):312-21. doi: 10.7150/ijms.6.312. PMID: 19847319; PMCID: PMC2764342.

2. Park KS, Park MJ, Cho ML, Kwok SK, Ju JH, Ko HJ, Park SH, Kim HY. Type II collagen oral tolerance; mechanism and role in collagen-induced arthritis and rheumatoid arthritis. Mod Rheumatol. 2009;19(6):581-9. doi: 10.1007/s10165-009-0210-0. Epub 2009 Aug 21. PMID: 19697097.