จากสถานการณ์การระบาดของโรคไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 รวมทั้งฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ของประเทศไทยในช่วงที่ผ่านมา ทำให้เราหันมาใส่หน้ากากอนามัยกันมากขึ้น แต่ในความเป็นจริงแล้วนั้น หน้ากากอนามัยก็มีหลายหลายประเภท ดังนั้นการเลือกประเภทให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์จะช่วยให้การใช้หน้ากากอนามัย เกิดประโยชน์ได้สูงสุดจริง
ดังนั้น เรามาดูกันดีกว่าว่าหน้ากากอนามัย มีประเภทไหนบ้าง
หน้ากากชนิดนี้ผลิตขึ้นพอลิโพรไพลีนซึ่งเป็นพลาสติกที่มีความปลอดภัยต่อผู้ใช้ช่วยป้องกันโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เนื่องจากป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัสจากคนสู่คนได้ถึง 99% นอกจากนี้ยังสามารถป้องกันฝุ่นและเกสรดอกไม้ได้ขนาดเล็กสุดถึง 3 ไมครอน และสามารถกันได้ถึง 66.37% แต่แนะนําให้ใส่ 2 แผ่น เพราะจะกันได้มีประสิทธิภาพถึง 89.75%
อย่างไรก็ตามข้อจำกัดของหน้ากากอนามัยชนิดนี้คือ ไม่แนบกระชับกับใบหน้า เวลาใส่อาจมีลมรอบๆ หน้ากากไหลผ่านเข้ามาได้อยู่ ดังนั้นหน้ากากอนามัยชนิดนี้ไม่สามารถป้องกันเชื้อโรคที่มีขนาดอนุภาคเล็กกว่า 2.5 ไมครอน เช่น เชื้อไวรัสหัดสุกใส วัณโรค และไม่สามารถป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ได้การใช้หน้ากากอนามัยชนิดนี้แนะนำให้เปลี่ยนใหม่ทุกวัน ไม่แนะนำให้นำกลับมาใช้ซ้ำ และไม่แนะนำให้ใช้ร่วมกับผู้อื่น
หน้ากากอนามัย N95 เป็นหน้ากากอนามัยชนิดที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อโรคที่มีขนาดเล็กมากๆได้ โดยประสิทธิภาพในการป้องกันจะสูงกว่าหน้ากากอนามัยแบบทั่วไปเพราะลักษณะของหน้ากากอนามัย N95 นี้มีลักษณะครอบลงไปที่บริเวณหน้าปากและจมูกอย่างมิดชิด จึงทําให้เชื้อไวรัสหรือสารปนเปื้อนไม่สามารถลอดผ่านได้ และยังมีประสิทธิภาพในการดักจับอนุภาคขนาดเล็ก 0.3 ไมครอน PM2.5 และ PM10 ไม่น้อยกว่า 95% มีอายุการใช้งานนานประมาณ 3 สัปดาห์สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ แต่เพื่อสุขอนามัยที่ดีควรมีการเปลี่ยนใหม่ทุก 1-2 วัน ยกเว้นกรณีหน้ากากเกิดการเปียกหรือโดนสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย น้ำมูก ควรทิ้งหน้ากากในถังขยะติดเชื้อทันที และไม่ควรนำกลับมาใช้ซ้ำอีก
ข้อจำกัดของหน้ากากชนิด N95 นี้ คือ ราคาแพงเมื่อเทียบกับหน้ากากอนามัยแบบเยื่อกระดาษ 3 ชั้น และไม่เหมาะที่จะใช้งานกับผู้ป่วยที่เป็นโรคปอด โรคหอบหืด และหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากลมหายใจผ่านเข้าออกได้ยากเพราะมีแรงต้านภายในซึ่งอาจทำให้หายใจลำบากได้
3.1 หน้ากากอนามัยมาตรฐาน KN95 : หน้ากากอนามัยชนิดนี้เป็นทรงโดมโค้งมน ช่วงบนจมูกจะมีแถบโลหะที่สามารถดัดให้รับกับสันจมูกได้ สามารถกรองฝุ่นละอองขนาดเล็ก 0.3 ไมครอนได้
3.2 หน้ากากอนามัยกรองฝุ่นละอองขนาดเล็ก : หน้ากากอนามัยชนิดนี้สามารถป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ได้ มีช่องระบายอากาศและความชื้น ทำให้หายใจสะดวกขึ้น และมีแถบโลหะดัดโค้งให้เข้ากับสันจมูก เพื่อให้กระชับเวลาสวมใส่
3.3 หน้ากากกรองอนุภาค : เป็นหน้ากากจากญี่ปุ่น รูปทรง 3 มิติ และมีฟิลเตอร์ระบายอากาศ 3 ชั้น ทำให้สามารถกรองฝุ่นละอองขนาด 0.1-1 ไมครอนได้ และสามารถปกป้องฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ได้ถึง 99%
คุณสมบัติไม่ต่างจากหน้ากากทางการแพทย์ แต่จะมีความพิเศษมากขึ้นมาเพราะมีชั้น Carbon ที่สามารถกรองกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ได้ดีกว่าหน้ากากอนามัยทั่วไป มีความหนาเส้นใยสังเคราะห์ถึง 4 ชั้น สามารถกรองเชื้อแบคทีเรียได้ถึง 95% กรองฝุ่นละอองขนาด 3 ไมครอน สามารถกันได้ถึง 66.37% และถ้าสวมใส่ 2 แผ่น จะกันได้มีประสิทธิภาพถึง 89.75% เช่นเดียวกับหน้ากากอนามัยทางการแพทย์
หน้ากากกันฝุ่นลายน่ารัก มี 2 แบบ แบบแรกผลิตจากผ้า ใช้สำหรับป้องกันฝุ่นละออง และป้องกันการกระจายของน้ำมูกหรือน้ำลายจากการไอ/จามได้ แต่ไม่สามารถกรองเชื้อโรคที่มีขนาดเล็กมากๆได้ แบบที่สองผลิตจากใยสังเคราะห์ ซ้อนทบชั้นกัน โดยรวมแล้วคุณสมบัติของหน้ากากชนิดนี้ มีคุณสมบัติในการกรองฝุ่น ป้องกันเชื้อโรคจำพวกเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราได้
จะเห็นได้ว่าหน้ากากอนามัย ณ ขณะนี้มีมากมายหลากหลายชนิด ดังนั้นก่อนจะเลือกใช้ชนิดไหน เราควรคำนึงถึงจุดประสงค์การใช้งานด้วยนะคะเพื่อให้มันปกป้องเราได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
ที่มาของข้อมูล
- คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ความรู้เกี่ยวกับหน้ากากอนามัย. [Internet]. [Cite 10 Aug 2020]. Available : https://w2.med.cmu.ac.th/nd/wp-content/uploads/2020/02/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2_Final_7Feb20.pdf
- งานศูนย์ข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยี โรงพยาบาลมะเร็งลำปาง. ประเภทและประสิทธิภาพของหน้ากากอนามัยเพื่อการป้องกันสุขภาพ. [Internet]. [Cite 10 Aug 2020]. Available : http://www.lpch.go.th/km/uploads/20200526132839539324.pdf
- Ranchana Pochanakit. รวมหน้ากากรุ่นฮิต 6 แบบ ป้องกันได้ต่างกันอย่างไร?. [Internet]. [Cite 10 Aug 2020]. Available : https://www.officemate.co.th/blog/%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%9B%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81/