หากพูดถึงประเทศที่ประชากรมีอายุยืนที่สุดในโลก ‘ประเทศญี่ปุ่น’ ต้องติดอันดับต้น ๆ อย่างแน่นอน เคยสงสัยไหมว่าทำไมชาวญี่ปุ่นถึงมีอายุยืนและสุขภาพดีแม้ในวัยชรา? พวกเขามีเคล็ดลับอะไรที่ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง? คำตอบอยู่ที่ “อาหาร” ซึ่งไม่ใช่เพียงแค่การเลือกรับประทาน แต่ยังเป็นวัฒนธรรมการกินที่สืบทอดกันมานับศตวรรษ อาหารญี่ปุ่นอุดมไปด้วยสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจ และชะลอความเสื่อมของเซลล์ วันนี้เราจะมาแนะนำเคล็ดลับที่เป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้เรามีสุขภาพที่แข็งแรง อายุยืนแบบคนญี่ปุ่น
เคล็ดลับที่ 1…คนญี่ปุ่นกินอิ่ม 80%
ชาวญี่ปุ่นมีคำที่เรียกกันว่า “Hara Hachi Bu (腹八分目)” เป็นแนวคิดการรับประทานอาหารของชาวโอกินาวา ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งหมายถึง “กินให้อิ่มแค่ 80%” หลักการนี้ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ การควบคุมปริมาณแคลอรีที่ได้รับในแต่ละวันทำให้ลดภาระของระบบเผาผลาญ และช่วยรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม หลายงานวิจัยพบว่าการจำกัดแคลอรี (Caloric Restriction) มีส่วนช่วยยืดอายุขัย ลดการอักเสบ และป้องกันโรคที่เกี่ยวข้องกับวัยชรา
เคล็ดลับที่ 2…คนญี่ปุ่นกินผักเยอะ
แม้ชาวเกาะโอกินาวายังกินเนื้อสัตว์แดงอยู่บ้าง แต่โปรตีนส่วนใหญ่ในอาหารก็มาจากพืชผัก ผักที่เสิร์ฟมาเป็นเครื่องเคียงในเซ็ตอาหารญี่ปุ่น มักเป็นผักหลากหลายชนิด รวมๆ แล้วเราจะได้รับประทานผักมากถึง 1 ชนิดใน 1 มื้อเลยทีเดียว ขอยกตัวอย่างสิ่งที่ชาวโอกินาว่า ในประเทศญี่ปุ่น เชื่อกันว่าเมื่อรับประทานแล้วจะทำให้อายุยืนยาวมากขึ้น
- เห็ดหลินจือ – เห็ดหลินจือ จัดเป็นยาจีนที่ใช้กันมายาวนานกว่า 2,000 ปีแล้ว เป็นยาอายุวัฒนะที่ช่วยให้อายุยืนยาว ชะลอความแก่ และทำให้ความจำดีขึ้น มีสรรพคุณและประโยชน์อีกมากมาย
- เห็ดชิตาเกะ – หรือเห็ดหอม เป็นที่นิยมมากทั้งในจีนและญี่ปุ่น นิยมนำเห็ดนี้มาประกอบอาหาร เนื่องจากมีความเชื่อมาแต่บรรพบุรุษว่า เห็ดชิตาเกะทำให้อายุยืน และร่างกายแข็งแรงปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ เนื่องจากเห็ดชิตาเกะเป็นแหล่งของเบต้ากลูแคน (Beta-Glucan) ซึ่งช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ลดการอักเสบ และอาจมีส่วนช่วยป้องกันโรคมะเร็ง นอกจากนี้ เห็ดยังมีสารเอริทาดีนีน (Eritadenine) ที่ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลโดยช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอลในลำไส้ได้
- สาหร่ายทะเล – นิยมนำมาใช้ปรุงอาหารมากกว่าผักชนิดอื่นเพราะหาง่าย เช่น คอมบุ, โนริ, ฮิจิกิ, วากาเมะ เป็นต้น โดยการนำไปแปรรูปเป็นสาหร่ายแผ่นทอดกรอบ อบแห้ง ใส่ในซุป หรือนำไปห่อข้าว
- งาดำ – “โกมะ” (Goma, ごま) เป็นคำภาษาญี่ปุ่นที่หมายถึงงา คนญี่ปุ่นนิยมรับประทานงาดำในชีวิตประจำวัน งาดำมักถูกนำมาใช้เป็นส่วนผสมในอาหาร เนื่องจากงาดำเป็นแหล่งแคลเซียมชั้นดี ซึ่งช่วยบำรุงกระดูก และยังอุดมไปด้วยเซซามิน (Sesamin) ที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ลดการอักเสบได้อีกด้วย
เคล็ดลับที่ 3…คนญี่ปุ่นชอบกินปลา
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่หลายเมืองติดทะเล อาหารทะเลจึงหาง่ายและสดใหม่ตลอด ชาวญี่ปุ่นเน้นกินปลาเนื้อขาว สัตว์ทะเล อาจกินเนื้อสัตว์แดงบ้าง แต่จะไม่กินเนื้อที่ติดมัน และหากเทียบสัดส่วนสารอาหารแล้ว พวกเขากินเนื้อสัตว์เหล่านี้เพียง 1-2% เท่านั้น
ชาวญี่ปุ่นนิยมบริโภคปลาทะเล ซึ่งเป็นแหล่งของกรดไขมันโอเมก้า-3 ได้แก่ EPA และ DHA ที่มีบทบาทสำคัญในการลดการอักเสบ ลดไตรกลีเซอไรด์ และช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง อีกทั้ง DHA ยังช่วยเสริมสร้างการทำงานของสมอง ลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อม และช่วยให้ระบบประสาททำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โปรตีนจากปลายังเป็นโปรตีนคุณภาพสูง ไขมันต่ำ ย่อยง่าย และอุดมไปด้วยกรดอะมิโนจำเป็นที่ช่วยเสริมสร้างและซ่อมแซมเนื้อเยื่อในร่างกาย นอกจากนี้ สารอาหารสำคัญอย่างซีลีเนียมและวิตามินดีในปลายังมีบทบาทในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และช่วยปกป้องร่างกายจากอนุมูลอิสระ
หากไม่สามารถรับประทานปลาทะเลได้เพียงพอในแต่ละวัน การเสริมน้ำมันปลา อาจเป็นทางเลือกที่ดีในการเพิ่มโอเมก้า-3 ให้กับร่างกาย โดยควรเลือกน้ำมันปลาที่มีมาตรฐานการผลิตสูงและปราศจากสารปนเปื้อน เช่น โลหะหนัก เพื่อให้ได้ประโยชน์และปลอดภัยสูงสุด

ปริมาณ EPA และ DHA ในปลาแต่ละชนิด (ที่มา: USDA Food Composition Database)
เคล็ดลับที่ 4…คนญี่ปุ่นชอบกินอาหารหมัก
เชื่อว่าหลายคนคงเคยได้ยินชื่อ ‘นัตโตะ’ หรือ ‘ถั่วเน่าญี่ปุ่น’ ที่เป็นอาหารหลักของคนญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมมาอย่างยาวนาน โดยชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่นิยมทานนัตโตะคู่กับข้าวสวย ซึ่งนัตโตะนั้นทำมาจากถั่วเหลือง โดยการเอาถั่วเหลืองไปหมักกับเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า Bacillus subtilis var. natto ทำให้เกิดเมือกที่คลุมเม็ดถั่วอยู่
นัตโตะเป็นแหล่งของโพรไบโอติกส์ (Probiotics) เพราะใช้กรรมวิธีการหมักกับแบคทีเรียชนิดดี ในนัตโตะจึงเต็มไปด้วยโพรไบโอติกส์ ที่จะช่วยปรับสมดุลลำไส้และกระตุ้นระบบการขับถ่าย ลดอาการท้องอืด ท้องผูก อาหารไม่ย่อยได้
นัตโตะมีส่วนช่วยบำรุงหัวใจและหลอดเลือด ในกระบวนการหมักนัตโตะจะได้เอนไซน์ นัตโตะไคเนส (Nattokinase) ซึ่งมีคุณประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยป้องกันการอุดตันของเลือด สลายลิ่มเลือด ช่วยให้เลือดไหลเวียนได้สะดวกมากขึ้น จึงช่วยลดโอกาสการเกิดโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองได้
นอกจากนี้ นัตโตะยังอุดมไปด้วยวิตามินต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นวิตามินบี 6, โฟเลต, วิตามิน K2 ที่ช่วยส่งแคลเซียมไปยังกระดูก ลดความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุน ป้องกันแคลเซียมสะสมในหลอดเลือด ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดอีกด้วย
เคล็ดลับที่ 5…คนญี่ปุ่นดื่มชาเขียวเป็นประจำ
ในญี่ปุ่น ชาเขียวไม่เพียงแต่เป็นเครื่องดื่มยอดนิยมเท่านั้น แต่ยังถูกมองว่าเป็นยาสำหรับการปกป้องสุขภาพด้วย ตามการศึกษาที่ตีพิมพ์ใน Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention ผู้ที่ดื่มชาเขียวมีความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็งบางชนิดน้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญ
สารสำคัญที่ทำให้เกิดประโยชน์ คือ คาเทชิน (Catechins) โดยสารที่พบมากที่คือ Epigallocatechin-3-gallate หรือ (EGCG) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูง ซึ่งเป็นสารกลุ่มโพลีฟีนอลมีฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระจากธรรมชาติ มีศักยภาพในการป้องกันความเสียหายของเซลล์ที่เกิดจากอนุมูลอิสระ โดยมีความแรงของการต้านอนุมูลอิสระมากกว่า วิตามินซี 100 เท่า และวิตามินอี 25 เท่า
การเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และเสริมด้วยอาหารเสริมที่เหมาะสม จะช่วยให้เรามีสุขภาพที่แข็งแรง และอายุยืนยาวขึ้นเหมือนชาวญี่ปุ่นได้ง่ายๆ ลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินตั้งแต่วันนี้ เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว!
เอกสารอ้างอิง
- Martin CK, Bhapkar M, Pittas AG, Pieper CF, Das SK, Williamson DA, Scott T, Redman LM, Stein R, Gilhooly CH, Stewart T. Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy (CALERIE) Phase 2 Study Group. Effect of calorie restriction on mood, quality of life, sleep, and sexual function in healthy nonobese adults: the CALERIE 2 randomized clinical trial. JAMA Intern Med. 2016;176(6):743-52.
- Christine Ruggeri, Shiitake Mushrooms: 8 Scientifically Proven Benefits (https://draxe.com/shiitake-mushrooms/), 15 January 2016.
- Calforlife. นัตโตะ (Natto) อาหารหมักเพื่อสุขภาพของคนญี่ปุ่น [Internet]. 2023 [cited 2025 Mar 28]. Available from: https://www.calforlife.com/th/blog/natto
- The Standard. โอกินาวาไดเอท: เคล็ดลับการกินแบบคนญี่ปุ่นที่ทำให้อายุยืน [Internet]. 2023 [cited 2025 Mar 28]. Available from: https://thestandard.co/life/okinawa-diet-long-life-tips/
- Mega We Care. EGCG สารสำคัญในชาเขียว ตัวช่วยสำคัญที่ทำให้สุขภาพดี [Internet]. 2023 [cited 2025 Mar 28]. Available from: https://www.megawecare.co.th/tips-nourish/egcc-important-substance-in-green-tea/
- ศิริราชพยาบาล. ดื่มชาเขียวอย่างไรให้ได้ประโยชน์และปลอดภัย [Internet]. 2023 [cited 2025 Mar 28]. Available from: https://www.siphhospital.com/tv/news/article/share/tea?lang=th